OPTODYSLEKSJA

Większość rodziców dobrze zna pojęcie dysleksji – specyficzne trudności w nauce czytania i pisania stwierdzane u ucznia, pomimo stosowania standardowych metod nauczania i inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym oraz sprzyjających warunkach społeczno-kulturowych. Natomiast obecnie coraz częściej pojawia się pojęcie optodysleksji.

Optodysleksja to zbiór specyficznych trudności w nauce pisania i czytania, które wynikają bezpośrednio z zaburzeń widzenia i nieprawidłowości w funcjach wzrokowych. Mogą to być zaburzenia akomodacji, konwergencji, zaburzenia widzenia obuocznego, nieprawidłowości w ruchach oczu, czy nieskorygowana wada wzroku.

Jak rozpoznać optodysleksję? Dzieci z optodysleksją wykazują szereg objawów przy pisaniu i czytaniu.

• Podczas czytania opuszczają litery, czytają wolno, zgadują wyrazy, opuszczają linie lub czytają dwa razy tę samą linię. Nie potrafią zrozumieć i zinterpretować tekstu, ponieważ cały wysiłek wkładają w przeczytanie tekstu, a brakuje miejsca na zrozumienie. Ogólnie bardzo niechętnie czytają.
• Podczas pisania robią dużo błędów, mają wolne tempo, mają trudności z trafianiem w linijki, z przepisywaniem i pisaniem ze słuchu, pismo jest niezgrabne.
• Młodsze dzieci często mają awersję do kolorowania czy pisania ślaczków. Wyjeżdżają za linie lub nie trzymają się linii. Nie są zainteresowane zabawami precyzyjnymi takimi jak nawlekanie koralików, układanie małych klocków czy puzli.

Każde dziecko rozpoczynające naukę szkolną powinno przejść kompleksowe badanie wzroku. Takie badanie to nie tylko sprawdzenie ostrości wzroku oka prawego i lewego, ale ocena wielu funkcji wzrokowych:

• Ocena ruchów oczu. Sprawdza się ruchy fiksacyjne (utrzymujące na siatkówce obraz nieruchomych przedmiotów), śledzące, sakkadowe – skoki, wergenyjne (do środka i na zewnątrz). Jeżeli mamy zaburzenia np. w ruchach sakkadowych dziecko przy czytaniu nie trafia wzrokiem w kolejne sylaby. Może przeskakiwać za daleko i omijać właściwe sylaby.
• Sprawdzenie stanu akomodacji. Akomodacja to zdolność oka do zmiany swojej mocy, aby widzieć ostro przedmioty dalekie i bliskie. Przy niedostatecznej akomodacji przedmioty bliskie nie są ostre i dobrze widoczne, co powoduje trudności w pracy wzrokowej z bliska. Jeżeli nasza akomodacja szybko się męczy to problem pojawia się po kilkukrotnym przerzuceniu wzroku z tablicy do zeszytu. Nadmierna akomodacja może wywołać zmęczenie i niewyraźny obraz z większej odległości.
• Ocena widzenia obuocznego, czyli przestrzennego. Ocenia się widzenie przestrzenne z daleka i z bliska. Istnieją trzy podstawowe poziomy widzenia obuocznego. Aby obraz trafiający do oka był odpowiednio interpretowany przez nasz mózg wszystkie trzy poziomy muszą być zachowane.
• Wykrycie i skorygowanie wad wzroku. Tu oczywistym jest, że przy nieskorygowanych wadach wzroku dziecko będzie miało trudności w nauce.

Jeżeli specjalista ochrony wzroku wykryje nieprawidłowości w działaniu funkcji wzrokowych zaleci odpowiednią korekcję okularową, ćwiczenia domowe lub gabinetową terapię widzenia. Im dziecko jest młodsze, tym szanse na całkowite zniwelowanie nieprawidłowości jest większe, gdyż mózgi dzieci mają bardzo dużą neuroplastyczność, która maleje z wiekiem.

Jak widać badanie wzroku u dzieci jest niesłychanie istotne, a nieprawidłowości mogą rzutować na początkowe lata nauki szkolnej. Pamiętajmy, że dzieci nie powiedzą nam, że nie widzą dobrze, ponieważ nie wiedzą jak powinny widzieć. Dbajmy o wzrok naszych dzieci.

` Urszula Kowalska – optometrysta.